Almenningur hefur lengi kallað eftir sérsöfnun á lífrænum úrgangi og samræmingu á flokkunarkerfi við heimili á höfuðborgarsvæðinu. Þetta felur í sér betri þjónustu við íbúa á öllu höfuðborgarsvæðinu - eitt kerfi, einar reglur. Í dag er mismunandi flokkunarkerfi á milli sveitarfélaga.

Nýja kerfið byggir á lögum sem taka gildi árið 2023 og fela í sér betri meðhöndlun á úrgangi en hætta þarf að urða lífrænan úrgang.

Nýtt kerfi gerir okkur kleift að flokka enn betur því það er mikilvægt að halda auðlindum innan hringrásarhagkerfisins. Því betur sem við flokkum úrganginn okkar, því meiri líkur eru á að hægt sé að endurvinna hann.

Þessum flokkum þarf hver og einn að skila á grenndargámastöðvar sem verða staðsettar með um 500 metra millibili á öllu höfuðborgarsvæðinu.

Tunnum fyrir fjóra flokka verður komið fyrir við íbúðarhús eftir þörfum. Meginmarkmiðið er að fjölga tunnum hjá íbúum eins lítið og hægt er og í flestum tilfellum verður leitast við að koma tunnum fyrir í því rými sem er þegar til staðar við íbúðarhús. Í hinu nýja kerfi verða því að jafnaði tvær til  þrjár tunnur við sérbýli en í fjölbýlishúsum fer útfærsla eftir aðstæðum á hverjum stað. Nánari útfærslur í hverju sveitarfélagi verða kynntar síðar. 

Nýtt kerfi verður innleitt um mitt ár 2023.

Nánari tímaáætlun kemur síðar en innleiðing er í höndum hvers sveitarfélags.

Tvískiptu tunnurnar er jafn stórar og hinar hefðbundnu 240 lítra tunnur. Eina breytingin er að þær eru með sitthvort hólfið og lokin opnast til hliðar í staðinn fyrir á móti þeim sem stendur fyrir framan tunnuna.

Nei, almennt má gera ráð fyrir því tvískiptar tunnur verði ekki sorpgeymslum fjölbýlishúsa. Tunnusamsetning í fjölbýlishúsum getur orðið á ýmsan hátt allt eftir aðstæðum á hverjum og einum stað.

Þá getur þú annað hvort farið með pappann eða plastið á stærri grenndarstöðvar sem verða staðsettar með um 1000 metra millibili á höfuðborgarsvæðinu, eða óskað eftir að tvískipta tunnan verði fjarlægð og fengið tvær 240 lítra tunnur í staðinn. Það þýðir þá að þú hafir þrjár tunnur í heildina og þurfir að stækka tunnuskýlið sem því nemur.

Best er að hafa samband við sveitarfélagið þar sem þú býrð til að fá nánari upplýsingar. En almennt er best að koma tunnuskýlunum fyrir sem næst götu svo starfsfólk sorphirðunnar þurfi ekki að sækja tunnur langt inn fyrir lóðarmörk.

Til að tæma tvískiptar tunnur verða notaðir bílar með tveimur hólfum. Flokkaður úrgangur, t.d. matarleifar og blandaður úrgangur, fer þá í sitthvort hólfið.

Losun á tunnum mun í flestum tilvikum aukast. Til að fá nánari upplýsingar er hægt að hafa samband við sitt sveitarfélag.

Reynt verður að hafa breytingar eins þægilegar og fyrirferðalitlar eins og mögulegt er þannig að íbúar finni sem minnst fyrir þeim. Íbúum verður bent á að prófa nýtt fyrirkomulag í nokkrar vikur. Ef það hentar ekki þá er hægt að hafa samband við sitt sveitarfélag til að athuga hvaða möguleikar eru í stöðunni.

Allar tunnur verða merktar með nýjum merkingum í samræmi við reglur Fenúr (Fagráðs um endurnýtingu og úrgang). Merkingarnar byggja á samræmdu norrænu merkingakerfi.

Matarleifum verður safnað í bréfpoka sem brotna auðveldlega niður og festast ekki í vélbúnaði móttökustöðva SORPU. Sveitarfélögin úthluta bréfpokum til íbúa til að byrja með til að tryggja söfnun á lífrænum eldhúsúrgangi. Sveitarfélögin útvega íbúum einnig ílát til að safna lífrænum úrgangi inn á heimilum.

Söfnun á lífrænum eldhúsúrgangi kallar að hluta til á breyttar venjur. Þær munu meðal annars fela í sér að passa að blautar matarleifar fara ekki í bréfpokana eða þá að farið sé reglulega með þá út í tunnu. Ef mjög blautar matarleifar fara í pokana verður hægt að setja eldhúspappír í botn þeirra.

Pokarnir munu berast í allar helstu matvöruverslanir í seinnihluta júní 2023 og verða fríir til að byrja með.

Söfnun á matarleifum eða lífrænum úrgangi er stórt skref í átt að draga úr losun gróðurhúsalofttegunda. Úr lífrænum úrgangi sem safnast við heimili er framleitt metangas og molta eða jarðvegsbætir. Metangas nýtist meðal annars sem bifreiðaeldsneyti og molta nýtist til landgræðslu.

Samkvæmt lögum sem taka gildi árið 2023 þarf að hætta að urða lífrænan úrgang.

Ef það er ekki koma ólykt úr almennu tunnunni núna þá mun ekki koma ólykt úr lífrænu tunnunni eftir breytingar. Samsetning úrgangsins mun ekki breytast heldur mun úrgangurinn bara vera í sitthvorri tunnunni en ekki blandaður saman eins og áður.

Já, það verður skylda fyrir öll heimili að hafa fjóra flokka fyrir úrgang. Auk þess er ýmislegt lífrænt sem fellur til í eldhúsinu sem hentar ekki til heimajarðgerðar.

Körfurnar eða ílátin fyrir matarleifar sem verða inni á heimilum eru að stærðinni 247mm x 197mm x 280mm (L x B x H).